Veneus Ulcus

Omschrijving:

In de literatuur worden een aantal hypothesen beschreven, maar het exacte mechanisme tot het ontstaan van veneuze wonden is niet volledig begrepen. Vooral de chroniciteit en het hoog aantal recidieven (67%) vormen een groot probleem.

Definitie:

Een veneus ulcus is een huiddefect aan het onderbeen. Het kan gedefinieerd worden als een ernstige complicatie van chronisch veneuze insufficiëntie. 70 tot 90% van de beenwonden berust op chronisch veneuze insufficiëntie.

Oorzaken:

Chronisch veneuze insufficiëntie wordt gedefinieerd als de belangrijkste oorzaak van een veneus ulcus. Chronisch veneuze insufficiëntie ontstaat door het falen van zowel het oppervlakkig veneus systeem, als het perforerende, als het diep veneus systeem (Flour, 2004). Oorzaken van het falen van het oppervlakkige systeem zijn varicosis (spataders) en tromboflebitis (oppervlakkige veneuze trombose); het falen van de perforerende venen wordt veroorzaakt door primaire klepinsufficiëntie, het falen van de diepe venen door trombose. Het posttrombotisch syndroom, een langetermijn complicatie van een diepe veneuze trombose, ligt vaak aan de basis van chronisch veneuze insufficiëntie (Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie, NVDV, 2005). Gemiddeld 1 op de 3 patiënten die een veneuze trombose meemaakt, ontwikkelt een posttrombotisch syndroom (Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie, 2005). In eerste instantie ontstaat een verhoogde veneuze druk door het falen van de kuitspierpomp en/of het onvoldoende sluiten van de veneuze kleppen (Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie, 2005 & Holloway, 2005). Door deze verhoogde veneuze druk kunnen spataders of varices ontstaan. Bij verdere decompensatie zal de druk in de venulen en de capillairen toenemen (Westerhof, 1990; Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie, 2005). De capillaire filtratiefractie neemt toe en er ontstaat een wanverhouding tussen de hoeveelheid vocht opgenomen in het veneuze haarvatensysteem en de hoeveelheid vocht afgescheiden aan de arteriële zijde (Westerhof, 1990; Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie, 2005). Het teveel aan vocht kan enkel via de parallel lopende lymfevaten worden afgevoerd maar deze raken, bij een blijvend teveel aan vocht, snel overbelast (Westerhof, 1990; Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie, 2005).

Als de capaciteit van het lymfatisch stelsel tekort schiet kan oedeem ontstaan (Flour, 2004).

Het acuut oedeem, als gevolg van de overbelasting van de lymfevaten, wordt vaak pitting oedeem genoemd (Westerhof, 1990).

Chronisch oedeem zal, naast het doen zwellen van het been, de diffusieafstand naar de individuele cellen doen toenemen waardoor de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen in het gedrang komt. Bij een blijvende vochtophoping kan de gebrekkige toevoer leiden tot het afsterven van de cellen en het ontstaan van een ulcus (Flour, 2004). Naast lekkage van vocht zullen, door het toenemen van de capillaire filtratiedruk, hoogmoleculaire stoffen zoals fibrinogeen en rode bloedcellen de vaatwand kunnen passeren en vrij in de extracellulaire ruimte circuleren. Fibrinogeen kan als een manchet (cuff) rond de capillairen voorkomen. Deze fibrinemachetten vangen de groeifactoren op waardoor ze minder actief kunnen zijn in de wond. De vorming van granulatieweefsel wordt gehinderd en de genezing uitgesteld (Coleridge, Smith et al., 1998; Falanga, 1997). Hemoglobine wordt eerst vrijgesteld ter hoogte van het bloed en daarna afgebroken wat een bruine verkleuring van de huid veroorzaakt. Uiteindelijk ontstaat lipodermatosclerose, een ontsteking van het onderhuids vetweefsel, waardoor het onderliggend weefsel hard en stug wordt. Een klein of eenvoudig trauma zoals het stoten van het been aan de tafel kan aanleiding zijn tot het ontstaan van een ulcus dat op zijn beurt slecht geneest door de gevolgen van de aanwezige veneuze problematiek (Dealey, 2005).